ـــــــــکُمِـشـــــــــــــــــــــــــــ

مهمونی بودیم. یه بچه 4 ساله دوید پیش مامانش و با تعجب گفت:" مامان مامان این به گربندند می‌گه دربندند!". منظورش یه بچه حدودا 2 ساله بود. خودش تلفظ درست رو بلد نبود اما از دیگری غلط می‌گرفت.
فکر کردم این اتفاق چه‌قدر آشناست. چه قدر پیش میاد موضوعی رو نمی‌دونیم اما درباره‌ش نظر می‌دیم. چه قدر پیش میاد بر اساس ندانسته‌هامون، پاسخ‌ها و قضاوت‌های قاطع داریم. جالب اینه که حیطه دانایی‌هامون رو هم محدود نمی‌گیریم. از پزشکی گرفته تا علوم انسانی رو فوت آبیم.
خصوصا علوم انسانی. خیلی راحت درباره اقتصاد کلان نظر می‌دیم. خیلی راحت درباره سیاست نظر می‌دیم. خیلی راحت درباره روانشناسی حرف می‌زنیم. حتی من بسیاری رو دیدم که در پاسخ درد دل‌های دوستانه خیلی راحت مشاوره روانشناسی می‌دند... 
از بدو تولد هم جامعه شناس بودیم. خیلی راحت ابرو بالا می‌ندازیم و می‌گیم مملکت فلانه... مردم بهمانند... فرهنگ نداریم... بدون اینکه حتی تعریف فرهنگ رو بدونیم.
جرم‌شناسان و قضات قابلی هم هستیم. دیروز رفته بودم خرید، فروشنده می‌گفت:"اینا حالیشون نیست؛ اگه دست یکی از این دزدها رو قطع کنند همشون ورمیفتند". یعنی خیلی با آرامش داشت از موضع حقوقدانی که جامعه شناسی می‌دونه و درباره این موضوع خاص تحقیق علمی کرده نظر می‌داد. 
وقتی هم از کسی مدرکی برای ادعاش طلب کنیم فورا میگه:"خب منم تو همین جامعه زندگی می‌کنم. می‌بینم اطرافم چی می‌گذره. کور که نیستم." یا بدتر از اون:"احساس می‌کنم اینطوریه. حسم بهم دروغ نمی‌گه". آخه عزیز دلم میدونی تعریف و مشخصات حس چیه که این‌طور بهش اطمینان داری؟ 
...
...
دانستن خوبه اما یقینا کسی نمی‌تونه تو تمام امور دانا باشه. لازمه در بسیاری از امور مقلد باشیم و از متخصص تبعیت کنیم. جهل بده اما نه به بدی جهل مرکب. جهل مرکب هم به خودمون ضربه میزنه و هم به اطرافیانمون. بدونیم و بپذیریم که "نمی‌دونیم". و در مرحله بعد راحت باشیم تو گفتن"نمی‌دونم".
بپذیریم که تو دنیا هیچ موضوعی نیست که صرفا با حس کردن و نگاه کردن فهم بشه. خصوصا تو علوم انسانی. علوم انسانی خیلی پیچیده و دشوار هستند. متغیرهاشون بسیار زیاده. نمی‌شه بر اساس دیده‌ها و شنیده‌هامون نتایج کلی استخراج کنیم. اگر دیدیم یه بچه داره کنار یه خیابون جیش می‌کنه فقط می‌تونیم بگیم:"دیدم یه بچه کنار خیابون جیش می‌کنه" همین. هیچ نتیجه فرهنگی، اجتماعی، روانی، تربیتی، پزشکی‌ و ...ای از این نمی‌شه گرفت. اگر دوست داریم چنین نتایجی بگیریم باید کفشامون رو وربکشیم و بریم درباره‌ش تحقیق علمی کنیم. البته قبلش 3 واحد روش تحقیق لازمه.

پ.ن: به نظرم این مشکل تو اهالی نت و دانشگاهیان بیشتر تو ذوق می‌زنه. این گروه به دلیل قرابتی که با دانش دارند گاهی توهم دانایی دارند. از ما انتظار میره در این زمینه دقیق‌تر باشیم.